ChatGPT ging viral en ook wij zaten er over te praten tijdens de lunch. We kwamen tot de conclusie dat we AI al verrassend vaak gebruiken. Denk aan zoekmachines, automatische vertalingen of beeldherkenning. Maar ook in ons werk komt AI te pas. Zo ontstond het idee voor dit artikel. Je leest wat AI is, welke voordelen er zijn (in ons vakgebied), wat wij vinden van de betrouwbaarheid en welke ethische dilemma’s er kunnen ontstaan.
Wat is Artificial Intelligence (AI)?
Artifical Intelligence wordt ook wel kunstmatige intelligentie genoemd. Het is een General Purpose Technology, afgekort met GPT (Precies, net als bij ChatGPT). Dit betekent dat het een ‘algemeen toepasbare technologie’ is die grote invloed kan hebben op de samenleving. Net zoals de uitvinding van elektriciteit of het internet had. Toch kun je AI niet goed omschrijven met het woord technologie. Het is in de basis namelijk ‘gewoon’ wiskunde.
AI werkt met algoritmes en een algoritme is een wiskundige formule. Het is een reeks stappen (instructies) om een probleem op te lossen. Computeralgoritmes werken met een input en output. Ze pakken de input en passen elke stap uit de reeks toe op die input om er de gevraagde output mee te genereren. Denk aan social media die er baat bij hebben dat jij op een advertentie klikt. Het algoritme zal dat wat jij liked (input) op social media gebruiken om advertenties weer te geven die bij jouw interesses passen zodat de kans zo groot mogelijk is dat jij daar op klikt (output).
Een systeem van algoritmes dus. Maar dat is nog niet alles. Een belangrijke voorwaarde om dit systeem AI te mogen noemen is dat het systeem zelfstandig kan leren. AI (kunstmatige intelligentie) is tenslotte het nabootsen van natuurlijke intelligentie. AI-systemen zijn zo geprogrammeerd dat ze menselijke denkpatronen na kunnen doen en daardoor taken uit kunnen voeren. Hiervoor moeten ze eerst getraind worden. Dat trainen gebeurt met behulp van datasets.
Op welke manier helpt AI?
AI kun je op heel veel verschillende manieren gebruiken. Het helpt je bijvoorbeeld om:
- efficiënter te werken; herhalende taken kun je uitbesteden en doordat AI kan ‘voorspellen’ wat je wil typen kun je efficiënter werken. Ook kan het bijvoorbeeld een eerste (grove) ontwerp maken of kleuren selecteren, waardoor je het zelf alleen nog maar hoeft te verfijnen.
- minder fouten te maken; als mens moet je je concentreren om consequent te blijven en geen fouten te maken. AI-systemen hoeven zich niet te concentreren en werken altijd zoals ze zijn geprogrammeerd (consequent dus).
- langer door te werken; als mens heb je nou eenmaal pauze nodig, het leven draait niet om werken alleen. AI-systemen kunnen altijd doorwerken, ook ’s avonds en in het weekend. Denk bijvoorbeeld aan slimme chat-bots.
- data te analyseren; Als organisatie heb je vaak allerlei data, waarvan je weet dat je er iets mee kan. Het nauwkeurig analyseren kost echter te veel tijd. AI kan dit overnemen en helpt bijvoorbeeld om marketingmateriaal te analyseren of op basis van klantgedrag inzichten te genereren.
- klantbetrokkenheid te vergoten: AI helpt je om gepersonaliseerde ervaringen aan te bieden aan je klanten. Zo kun je de klantbetrokkenheid vergroten.
AI voor design, ontwikkeling en copy
AI vind je dus (bijna) overal terug. In het persoonlijk gebruik, bijvoorbeeld hoorapparaten die omgevingsgeluiden wegfilteren. Maar ook in het bedrijfsleven, denk aan slimme beeldherkenningssystemen die de politie helpen om criminelen op te sporen. Je kunt het zo gek niet bedenken, of er is wel een AI-tool voor. Kijk maar eens op de website ‘There’s an AI for that’.
Ook binnen ons vakgebied van design, ontwikkeling en copy vind je AI terug. Zelf maken wij er bijvoorbeeld gebruik van om efficiënter te programmeren. Maar ook voor UX/UI zijn er handige AI tools te vinden. Deze tools helpen je bijvoorbeeld bij het bepalen van kleuren, het ontwerpen van wireframes of het genereren van een huisstijl.
Wij maken regelmatig gebruik van:
- Chat GPT
Dit is een mooie tool om inspiratie op te doen of je uit je writersblock te helpen. Wel is het zo dat ChatGPT veel woorden gebruikt, maar weinig zegt. Oftewel een leuke manier om te beginnen, maar je moet er vervolgens nog wel zelf mee aan de slag. - GitHub CoPilot
Tijdens het programmeren stel je vragen aan de GitHub AI om snel (veelgebruikte) codes te genereren. De tijd die je hiermee bespaart, kun je besteden aan complexere vragen en moeilijkere code. Het is wel een belangrijke voorwaarde dat je kennis hebt van programmeren, zodat je de goede vragen stelt.
Betrouwbaarheid
Zoals zo vaak heeft ook dit voordeel z’n nadeel. Doordat ChatGPT viral ging kwamen de nadelen ook meer in het nieuws. Zo bleken veel opdrachten binnen het onderwijs gemaakt te worden met behulp van ChatGPT. Docenten waren bang dat studenten blindelings op ChatGPT of andere AI-systemen zouden gaan vertrouwen. En dat is een interessant punt. Een belangrijk nadeel van ChatGPT en andere AI-systemen is namelijk dat ze geen kennis over de wereld hebben. Ze gaan alleen af op de informatie die zij tijdens het trainingsproces hebben gezien. Dit zorgt soms voor ongepaste of onjuiste informatie. Het AI-systeem is daardoor niet 100% betrouwbaar. Als je kijkt naar ons vakgebied dan vinden wij dat de kwaliteit en betrouwbaarheid nog steeds ligt bij de developers, UX’ers en UI’ers. Zij laten zich inspireren of ondersteunen door AI, maar staan zelf garant voor de kwaliteit.
Ethische dillemma’s
Artificial Intelligence zorgt niet alleen voor veel mogelijkheden, maar ook voor (ethische) dillemma’s. Denk bijvoorbeeld aan:
- Deepfake en identiteitsfraude: ‘deepfakes’ dragen bij aan de verspreiding van nepnieuws, criminaliteit en persoonlijk trauma. Het is moeilijk om het maken van deze video’s tegen te houden en zodra de video online staat verlies je de controle over hoe het wordt geïnterpreteerd en gebruikt.
- Discriminatie: hoe goed het AI-systeem werkt hangt af van het trainingsproces. Dit kan zorgen voor discriminatie. Denk aan trainingsdata met voornamelijk witte mannen, waardoor gezichtsherkenningssystemen mensen met een donkere huidskleur moeilijker herkenden of een wervingstool die mannen de voorkeur gaf als ‘betere kandidaat’.
- Toekennen van verantwoordelijkheid: wie is er verantwoordelijk voor wat het AI-systeem doet? Wat als een medische AI-systeem een verkeerde diagnose geeft? Of als een zelfrijdende auto iemand aanrijdt? Wie is er verantwoordelijk? Is het de oorspronkelijke ontwikkelaar, de verkoper, de eindgebruiker, of…?
Een voorbeeld van een ethisch dilemma bij copy zie je in de vraag of je aan moet geven dat jouw bijdrage geschreven is door AI. Toen ChatGPT meer bekendheid kreeg, hoorde je ook steeds meer de reactie dat mensen zich bedrogen voelden toen bleek dat iets geschreven was door AI en niet door de persoon zelf. Of dit gevoel terecht is, is niet de vraag. Het dilemma zit ‘m in hoe we hier mee om (willen) gaan. Het zit meer in de vraag of je moet aangeven wie (of wat) een tekst heeft geschreven. Het feit dat deze tool is ontwikkeld om te achterhalen of iets door AI is geschreven, zegt veel over het gevoel dat er heerst.
Een voorbeeld van een ethisch dilemma op het gebied van design is dat er bij het generen van AI-afbeeldingen vaak stereotypen worden gebruikt. In hoeverre laat je je hier als designer (onbewust) door beïnvloeden en houd je zo vooroordelen of stereotypen in stand? En in hoeverre kunnen we hier als maatschappij iets aan veranderen? In dit bericht van Unesco lees je hoe zij met dit specifieke voorbeeld van stereotypen aan de slag gaan.
Wat vinden wij ervan?
Bij elke nieuwe ontwikkeling binnen AI blijft het ons verbazen hoeveel er (al) mogelijk is. Toch valt het ons op dat de kwaliteit nog lang niet is gegarandeerd. Foute input zorgt voor foute output, dat is een ‘logisch’ gevaar. Maar zelfs goede input zorgt niet altijd voor goede output. Wij zien AI-systemen daarom als mooie tools om inspiratie op te doen en eventueel efficiënter te kunnen werken. Maar, wij zijn van mening dat er altijd een expert nodig is om de betrouwbaarheid en de kwaliteit te waarborgen. We zijn benieuwd wat jij vindt!
Vond je dit artikel interessant? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief, zodat je elke maand als eerste toegang hebt tot de nieuwste artikelen.
